Wist-94

Wist-94 to polski pistolet skonstruowany w Wojskowym Instytucie Technicznym Uzbrojenia. Broń jest zwycięzcą konkursu rozpisanego przez MON w 1992r na pistolet samopowtarzalny zasilany nabojem 9x19mm Parabellum. Należy jednak zaznaczyć że konkurencyjna konstrukcja oznaczona jako MAG-95 nie spełniała założeń taktyczno-technicznych. Pistolet wprowadzono do uzbrojenia w 1999r. Wist-94 działa na zasadzie krótkiego odrzutu lufy, ryglowanie odbywa się poprzez przekoszenie lufy w płaszczyźnie pionowej. Po wystrzeleniu z magazynka ostatniego naboju zamek zatrzymuje się w tylnym położeniu. Zastosowano bezkurkowy mechanizm spustowo-uderzeniowy z częściowym wyłącznym samonapinaniem (semi DAO). Wist-94 strzela nabojem 9x19mm Parabellum, zasilanie odbywa się z dwurzędowego magazynka pudełkowego o pojemności 16 naboi. Broń posiada stałe mechaniczne kontrastowe przyrządy celownicze składające się z muszki i szczerbinki ustawione na odległość 25m. Pistolet występuje również w wersji Wist-94L z integralnym celownikiem laserowym. Założenia taktyczno-techniczne zakładały że niezaładowana broń powinna mieć masę do 800g, dlatego też w celu zmniejszenia masy konstrukcji szkielet pistoletu został wykonany z tworzywa sztucznego. Wist posiada wskaźnik obecności naboju w komorze nabojowej. Nie zastosowano bezpieczników zewnętrznych, broń posiada bezpiecznik spustowy oraz podwójny bezpiecznik iglicy. Zatrzask magazynka znajduje się z lewej strony rękojeści, zatrzask może być przeniesiony na prawą stronę rękojeści aby przystosować broń dla strzelców leworęcznych. Pistolet z przeniesionym zatrzaskiem magazynka musi być zasilany ze zmodyfikowanych magazynków. Wist-94 nie cieszy się dobrą opinią, użytkownicy zarzucają mu skomplikowaną konstrukcję, nieintuicyjny sposób rozkładania, twardy spust oraz bardzo małą niezawodność. Obecnie zakupy Wista-94 dla Wojska Polskiego zostały wstrzymane.

Vis

Vis to bardzo udana polska konstrukcja na nabój 9x19mm Parabellum, która powstała na początku lat 30-tych. Jak większość pistoletów w tamtych czasach była ona zasilana z magazynka jednorzędowego znajdującego się w chwycie, w Visie miał on pojemność 8 nabojów, czyli tyle samo co w radzieckim pistolecie TT. Vis jest prawie cały wykonany z metalu, z tworzyw sztucznych wykonano obicia chwytu pistoletowego. Działa on na zasadzie krótkiego odrzutu lufy, zamek ryglowany jest jej przekoszeniem, mechanizm spustowy nie posiada samonapinania. Po wystrzeleniu z magazynka ostatniego naboju zamek zatrzymuje się w tylnym położeniu na specjalnym zaczepie. Na dole lufy umocowany jest specjalny występ zapewniający jej obrót podczas ryglowania, ciekawostką jest to że Vis nie posiada zewnętrznego bezpiecznika. Przyrządy celownicze są stałe, ponieważ z pistoletów nie strzela się na duże odległości. W porównaniu z Coltem M1911 polska konstrukcja okazała się bardziej nowoczesna, posiadała lepsze wyważenie, była lżejsza i strzelała bardziej nowoczesnymi nabojami. Była również prostsza, a do czyszczenia rozkładała się na 6 części. Skonstruowano również Visa na amerykański nabój 11,43x22mm, nie wszedł on jednak do produkcji seryjnej, na jego podstawie próbowano też stworzyć pistolet maszynowy. Broń została stworzona przez Piotra Wilniewicza i Jana Skrzypińskiego, tak więc miała nazywać się "WiS", jednak departament uzbrojenia nakazał zmienić nazwę na "Vis". Po kampanii wrześniowej część z tych pistoletów była używana przez żołnierzy Wehrmachtu, po wojnie długo nie wznawiano produkcji, a w miejsce polskiej konstrukcji wprowadzono licencyjnie produkowane pistolety TT, które choć były bardzo dobrą bronią nie dorównywały Visowi. W 1992r wznowiono produkcję Visa (dla kolekcjonerów) w radomskich zakładach Łucznik.

TT

TT (Tulskij Tokariew, broń nazywana potocznie Tetetką) to radziecki pistolet skonstruowany przez Fiodora Tokariewa. Broń wprowadzono do uzbrojenia w 1931r. TT działa na zasadzie krótkiego odrzutu lufy, ryglowanie następuje za pomocą przekoszenia lufy w płaszczyźnie pionowej. Po wystrzeleniu z magazynka ostatniego naboju zamek zatrzymuje się w tylnym położeniu. Zastosowano mechanizm uderzeniowy z kurkiem zewnętrznym, mechanizm spustowy nie posiada samonapinania (SA). W 1936r rozpoczęto produkcję odmiany ze zmodyfikowanym mechanizmem spustowym (czasami określana jako TT-33). Pistolet nie posiada zewnętrznego bezpiecznika, aby zabezpieczyć broń należy ustawić kurek na zębie zabezpieczającym. Niektóre pistolety skonstruowane na podstawie TT np. węgierski Tokagypt posiadają zewnętrzny bezpiecznik skrzydełkowy. Pistolet zasilany jest nabojem 7,62x25mm. Pocisk wystrzelony z TT posiada dużą prędkość początkową i bardzo dobrą przebijalność, dlatego też jest w stanie przebić cel na wylot nie zadając dużych obrażeń. Należy jednak zaznaczyć że przed pociskiem wystrzelonym z pistoletu TT chronią dopiero kamizelki kuloodporne klasy NIJ-IIIA. Zasilanie odbywa się z jednorzędowego magazynka o pojemności 8 naboi. Składające się z muszki i szczerbinki stałe przyrządy celownicze ustawione są na 25m. Na podstawie standardowej wersji skonstruowano wiele odmian zasilanych różnymi nabojami. W ZSRR skonstruowano pistolety R-3 i R-4 zasilane nabojem bocznego zapłonu .22LR. Skonstruowane na podstawie Tetetki jugosłowiańskie pistolety M60, M65, M70, M88 oraz węgierski Tokagypt zasilane są nabojem 9x19mm Parabellum. W Polsce skonstruowano treningową odmianę pistoletu TT zasilaną nabojem .22LR. W polskiej konstrukcji aby dostosować nabój .22LR do wymiarów magazynka i komory nabojowej Tetetki stosowane są aluminiowe wkładki, w których przed strzelaniem należy umieścić naboje .22LR. Zalety pistoletu TT to duża niezawodność, dobra celność, nieskomplikowana konstrukcja oraz prostota obsługi. Wady to brak zewnętrznego bezpiecznika oraz niewygodna rękojeść. Wyprodukowano około 3 miliony egzemplarzy pistoletu TT, broń wykorzystywana jest do dzisiaj.


Nabój – 7,62x25mm
Pojemność magazynka – 8 naboi
Masa broni nie załadowanej – 854g
Masa broni załadowanej – 940g
Długość – 194mm
Wysokość – 134mm
Długość lufy – 116 mm (4 bruzdy prawoskrętne o skoku 240 mm)
Długość linii celowniczej – 156mm
Prędkość początkowa pocisku – 420m/s
Donośność skuteczna – 50m
Energia początkowa pocisku – 488J
Cena - 250zł (rok produkcji 1951)

Colt M1911

Colt M1911 (znany również jako Colt Government) to amerykański pistolet skonstruowany przez Johna Browninga, broń wprowadzono do uzbrojenia armii amerykańskiej w 1911r. Pistolet działa na zasadzie krótkiego odrzutu lufy, ryglowanie następuje za pomocą przekoszenia lufy w płaszczyźnie pionowej. Po wystrzeleniu z magazynka ostatniego naboju zamek zatrzymuje się w tylnym położeniu. M1911 posiada mechanizm spustowy z kurkiem zewnętrznym bez samonapinania (SA). Pistolet strzela amerykańskim nabojem 11,43x22mm (.45 ACP). Zasilanie odbywa się z jednorzędowego magazynka pudełkowego o pojemności 7 naboi, magazynek umieszczony jest w rękojeści. Wersja używana w marynarce wojennej Wielkiej Brytanii strzelała brytyjskim nabojem .455, obecnie na rynku cywilnym dostępne są odmiany zasilane nabojami 11,43x22mm, 9x19mm Parabellum, .38 ACP, .40 SW i .22LR. Spotykane są również nowoczesne odmiany zasilane z dwurzędowych magazynków pudełkowych. Pistolet posiada bezpiecznik chwytowy, bezpiecznik nastawny oraz zaczep umożliwiający ustawienie kurka w pozycji zabezpieczonej. Skrzydełko bezpiecznika nastawnego znajduje się z lewej strony broni. Zastosowano stałe mechaniczny przyrządy celownicze składające się z muszki i szczerbinki ustawione na 25m. W 1927r wprowadzono do uzbrojenia wersję M1911A1, odmiana ta jest używana do dzisiaj. Licencyjne kopie pistoletu produkowano w Norwegii pod oznaczeniem Kongsberg M1914 i Argentynie pod oznaczeniem Ballester-Molina, co ciekawe w Norwegii pod niemiecką okupacją pistolety M1914 produkowano na potrzeby Wehrmachtu. W armii niemieckiej Kongsberg M1914 posiadał oznaczenie Pistole 657(n). W Wehrmachcie wykorzystywano również hiszpański pistolet Star Model B zasilany nabojem 9x19mm Parabellum skonstruowany na podstawie Colta M1911. Obecnie licencyjna kopia pistoletu M1911 produkowana jest między innymi w Chinach przez firmę NORINCO. M1911 był bardzo nowoczesną, niezawodną i ergonomiczną bronią, dlatego też rozwiązania w nim zastosowane wykorzystywane są w wielu innych konstrukcjach. W armii amerykańskiej następcą Colta M1911A1 została Beretta 92 SB-F, wprowadzona do uzbrojenia amerykańskich sił zbrojnych w 1980r pod oznaczeniem M9.


nabój: 11,43x22mm 
magazynek: 7 naboi
długość lufy: 125 mm 
długość: 216 mm 
masa niezaładowanego: 1130 g 
masa z pełnym magazynkiem: 1360 g 
zasięg: 50m
energia początkowa pocisku: 476J
cena: 4280zł nowy

DSzK

DSzK (Diegtariewa Szpagina Krupnokalibiernyj) to radziecki wielkokalibrowy karabin maszynowy wprowadzony do uzbrojenia w 1939r. Broń wywodzi się z wielkokalibrowego karabinu maszynowego DK (Diegtariewa Krupnokalibiernyj) skonstruowanego przez Wasilija Diegtariewa. DK zasilany był z magazynków, dlatego też posiadał zbyt małą szybkostrzelność praktyczną. Główna różnica pomiędzy obiema konstrukcjami to przystosowanie DSzK do zasilania taśmowego, modyfikację przeprowadził Gieorgij Szpagin. DSzK działa na zasadzie odprowadzania gazów prochowych z przewodu lufy, zastosowano za pomocą rygli rozchylnych, strzelanie następuje z zamka otwartego. Broń zasilana jest radzieckim nabojem wielkokalibrowym 12,7x108mm. Zasilanie lewostronne z metalowej taśmy ciągłej na 50 naboi, zastosowano donośnik bębnowy. Taśma może być przechowywana w metalowej skrzynce amunicyjnej znajdującej się z lewej strony broni. DSzK posiada mechanizm spustowy pozbawiony przełącznika rodzaju ognia umożliwiający strzelanie wyłącznie ogniem ciągłym. Wyciąg sprężynujący podobnie jak suwliwy wyrzutnik umieszczony jest w zamku, zastosowano mechanizm uderzeniowy typu bijnikowego. Lufa wymienna posiada żebrowanie ułatwiające odprowadzanie ciepła, lufa zakończona jest hamulcem wylotowym. Broń posiada przyrządy celownicze otwarte, zastosowano celownik ramkowy z nastawami do 3500m. Można również dołączyć celownik przeciwlotniczy. Z tyłu broni znajduje się tylec z dwoma chwytami, możliwe jest dołączenie kolby dostawnej. Karabin znajduje się na podstawie kołowej z tarczą ochronną konstrukcji J. Kolesnikowa. Co ciekawe podstawa kołowa może zostać przekształcona w podstawę trójnożną. Broń stanowi również uzbrojenie pomocnicze wozów bojowych np. czołgów IS-2, IS-3, T-54, T-55, T62, dział samobieżnych ISU-122, ISU-152 oraz niewielkich jednostek pływających. W 1945 do uzbrojenia wprowadzono zmodernizowaną wersję oznaczoną jako DSzKM (Diegtariewa Szpagina Krupnokalibiernyj Modernizowannyj). Zastosowano w niej donośnik przesuwakowy umożliwiający zmianę zasilania z lewostronnego na prawostronne. DSzKM może być zasilany z metalowej taśmy segmentowej łączonej z 10 nabojowych odcinków. DSzK był udaną konstrukcją, lecz mimo tego został zastąpiony wielkokalibrowym karabinem maszynowy NSW.

PK

PK (Pulemiot Kałasznikowa) to radziecki uniwersalny karabin maszynowy skonstruowany przez Michaiła Kałasznikowa. Broń wprowadzono do uzbrojenia w 1961r. PK działa na zasadzie odprowadzania gazów prochowych z przewodu lufy, zastosowano ryglowanie za pomocą obrotu zamka, strzelanie następuje z zamka otwartego. Karabin strzela rosyjskim nabojem karabinowym 7,62x54R. Broń zasilana jest prawostronnie z metalowej taśmy ciągłej lub segmentowej (łączonej z odcinków). Taśma przechowywana jest w metalowej skrzynce przymocowanej pod bronią (skrzynka tego typu mieści taśmę na 100 naboi) lub w większej metalowej skrzynce mieszczącej taśmę na 200 naboi (skrzynka tego typu z reguły znajduje się obok broni). Zastosowano lufę szybkowymienną, na karabin z reguły przypadają 2 lufy. Lufa jest wzdłużnie żebrowana w celu lepszego odprowadzania ciepła, na jej końcu znajduje się szczelinowy tłumik płomieni. Broń posiada składany dwójnóg przymocowany do rury gazowej, chwyt pistoletowy i transportowy oraz kolbę stałą. Karabin posiada mechanizm spustowy pozbawiony przełącznika rodzaju ognia. Dźwignia bezpiecznika znajduje się z prawej strony komory zamkowej, w górnym położeniu (broń zabezpieczona) dźwignia bezpiecznika blokuje ruch rączki zamkowej. PK może być zamontowany na podstawie trójnożnej 6T2 skonstruowanej przez Samożenkowa lub podstawie trójnożnej 6T5 skonstruowanej przez Stiepanowa, broń znajdująca się na trójnogu oznaczana jest jako PKS (Pulemiot Kałasznikowa Stankowyj). Karabin posiada celownik krzywkowy ze szczerbinką typu otwartego z nastawami od 100 do 1500m. Na podstawie PK skonstruowano również czołgowy karabin maszynowy PKT (Pulemiot Kałasznikowa Tankowyj) oraz karabin maszynowy PKB (Pulemiot Kałasznikowa Bronetransportere) przeznaczony do montażu na zewnętrznych wspornikach transporterów opancerzonych. W 1969r wprowadzono do uzbrojenia zmodernizowaną odmianę PKM (Pulemiot Kałasznikowa Modernizirowannyj). Główne różnice w stosunku do odmiany standardowej to mniejsza masa, lufa pozbawiona żebrowania, inny tłumik płomieni, kolba z oporą naramienną. Karabin maszynowy PKM zamontowany na podstawie trójnożnej 6T2 lub 6T5 oznaczany jest jako PKMS. Na podstawie PKM skonstruowano czołgowy karabin maszynowy PKTM oraz karabin maszynowy PKMB przeznaczony do montażu na zewnętrznych wspornikach transporterów opancerzonych. PKM występuje również w wersji PKMN z podstawą umożliwiającą montaż celownika noktowizyjnego. W Polsce na podstawie karabinu PKM skonstruowano uniwersalny karabin maszynowy UKM-2000 zasilany natowskim nabojem karabinowym 7,62x51mm. Karabin maszynowy PK ciszy się opinią broni niezawodnej, odpornej oraz posiadającej dużą szybkostrzelność praktyczną. Dodam że według wielu osób najbardziej udaną bronią skonstruowaną przez Michaiła Kałasznikowa nie jest karabinek automatyczny AK, lecz uniwersalny karabin maszynowy PK.

RPD

RPD (Rucznoj Pulemiot Diegtariewa) to radziecki karabinek maszynowy* skonstruowany przez Wasilija Diegtariewa. Broń wprowadzono do uzbrojenia w późnych latach 40-stych, jest to jeden z pierwszych karabinków maszynowych. W Wojsku Polskim RPD nosi oznaczenie rkm D (ręczny karabin maszynowy Diegtariewa). Broń działa na zasadzie odprowadzania gazów prochowych z przewodu lufy, ryglowanie odbywa się za pomocą rygli rozchylnych, strzelanie następuje z zamka otwartego. RPD zasilany jest radzieckim nabojem pośrednim 7,62x39mm. Zastosowano donośnik przesuwakowy, zasilanie jest lewostronne z metalowej taśmy segmentowej o ogniwach otwartych. Taśma łączona jest z 50-cio nabojowych odcinków i przechowywana w owalnej metalowej skrzynce amunicyjnej. Skrzynka znajduje się pod bronią i mieści taśmę na 100 naboi. Zastosowano mechanizm spustowy pozbawiony przełącznika rodzaju ognia, umożliwiający strzelanie jedynie ogniem ciągłym. Broń posiada kolbę stałą drewnianą, chwyt pistoletowy oraz łoże, w kolbie znajduje się część sprężyny powrotnej. Zastosowano lufę niewymienną, pod lufą znajduje się rura gazowa oraz składany dwójnóg. Przyrządy celownicze składają się z muszki i celownika krzywkowego ze szczerbinką typu otwartego. Celownik posiada nastawy od 100 do 1000m (co 100m). RPD był udaną bronią, największa wada tej konstrukcji to niewymienna lufa ograniczająca szybkostrzelność praktyczną. Następcą RPD został karabinek maszynowy RPK (Rucznyj Pulemiot Kałasznikowa) skonstruowany w latach 60-tych na podstawie karabinka automatycznego AKM (Automat Kałasznikowa Modernizowannyj). Zaletą RPK jest unifikacja z karabinkiem AKM, jednak broń ze względu na zasilanie z magazynków i strzelanie z zamka zamkniętego posiada mniejszą szybkostrzelność praktyczną niż RPD. 

DP

DP (Diegtariow Piechotnyj) to radziecki ręczny karabin maszynowy skonstruowany przez Wasilija Diegtariewa, broń wprowadzono do uzbrojenia w 1927r. DP działa na zasadzie odprowadzania gazów prochowych z przewodu lufy, zastosowano ryglowanie za pomocą rygli rozchylnych, strzelanie następuje zamka otwartego. Broń zasilana jest rosyjskim nabojem karabinowym 7,62x54R. Zasilanie odbywa się z magazynków talerzowych o pojemności 47 lub 49 naboi, gniazdo magazynka znajduje się na górze komory zamkowej. Karabin posiada mechanizm spustowy pozbawiony przełącznika rodzaju ognia, mechanizm uderzeniowy jest typu bijnikowego. Zastosowano lufę szybkowymienną zakończoną stożkowym tłumikiem płomieni, lufa osłonięta jest perforowaną osłoną. Lufa posiada żebrowanie w celu lepszego odprowadzania ciepła. Pod osłoną lufy znajduje się sprężyna powrotna, do osłony przymocowany jest składany dwójnóg. Zastosowano kolbę stałą wykonaną z drewna, szyjka kolby jest wyprofilowana w chwyt pistoletowy. DP posiada celownik krzywkowy ze szczerbinką typu otwartego z nastawami od 100 do 1500m. Zalety ręcznego karabinu maszynowego DP to prosta konstrukcja oraz magazynek o dużej pojemności nie zasłaniający pola widzenia. Wady broni to duża masa magazynka oraz niewielka trwałość sprężyny powrotnej. Na podstawie ręcznego karabinu maszynowego DP skonstruowano czołgowy karabin maszynowy DT (Diegtariow Tankowyj), lotniczy karabin maszynowy DA (Diegtariow Awiaconnyj) oraz podwójnie sprzężony lotniczy karabin maszynowy DA-2. DT posiada celownik przeziernikowy z nastawami od 100 do 1000m, chwyt pistoletowy, metalową kolbę o regulowanej długości oraz magazynek talerzowy o pojemności 63 naboi. W karabinie maszynowym DT nie zastosowano natomiast osłony lufy oraz tłumika płomieni. W 1944r wprowadzono do uzbrojenia ręczny karabin maszynowy DPM (Diegtariow Piechotnyj Modernizowannyj). Główne różnice w stosunku do DP to zwiększona trwałość sprężyny powrotnej oraz chwyt pistoletowy. Na podstawie DPM skonstruowano czołgowy karabin maszynowy DTM. W1946r wprowadzono do uzbrojenia karabin maszynowy RP-46 (Rucznyj Pulemiot), konstrukcja broni została oparta o ręczny karabin maszynowy DPM, największa różnica to zastosowanie zasilania taśmowego. Można więc stwierdzić że ręczny karabin maszynowy DP był dobrą, lecz nie pozbawioną wad bronią. Co ciekawe zdobyczne DP były wykorzystywane w Wehrmachcie pod oznaczeniem Maschinegewehr 120(r). 

M134 Minigun

M134 Minigun to amerykański karabin rotacyjny skonstruowany w latach 60-tych. Broń powstała w celu zwiększenia siły ognia amerykańskich śmigłowców walczących w Wietnamie. Karabin strzela standardowym natowskim nabojem karabinowym 7,62x51mm, zasilanie odbywa się z metalowej taśmy rozsypnej. Zastosowano 6 luf które obracane są za pomocą silnika elektrycznego, tak więc jest to broń napędowa. Dzięki temu osiągnięto olbrzymią szybkostrzelność teoretyczną, która wynosi 6000 pocisków na minutę. Na podstawie M134 Minigun skonstruowano odmianę XM 214 Microgun, wersja ta strzela małokalibrowym nabojem pośrednim 5,56x45mm. Microgun jest lżejszy od Miniguna i posiada większą szybkostrzelność teoretyczną która wynosi 10000 pocisków na minutę, XM214 Microgun nie był produkowany seryjnie. M134 Minigun stanowił uzbrojenie śmigłowców AH-1 Cobra, UH-1 Huey, oraz samolotów C-47, C-119. Broń tego typu nie jest wykorzystywana przez piechotę ze względu na dużą wagę oraz zbyt dużą szybkostrzelność teoretyczną. Odpowiednikiem M134 Minigun jest radziecki GSzG strzelający nabojem 7,62x54R.
nabój-7,62x51
zasada działania-broń napędowa, zasilanie elektryczne
liczba luf-6
masa pustego-20kg
masa z amunicją-150kg
szybkostrzelność-6000 pocisków na minutę

M60

M60 to amerykański uniwersalny karabin maszynowy wprowadzony do uzbrojenia w 1957r. Broń działa na zasadzie odprowadzania gazów prochowych z przewodu lufy, zastosowano ryglowanie za pomocą obrotu zamka, strzelanie następuje z zamka otwartego. M60 strzela natowskim nabojem karabinowym 7,62x51mm, zasilanie jest lewostronne z metalowej taśmy rozsypnej M13. Taśma może być przechowywana w pojemniku przymocowanym z lewej strony broni (pojemnik tego typu mieści taśmę na 100 naboi). Broń posiada mechanizm spustowy pozbawiony przełącznika rodzaju ognia, skrzydełko bezpiecznika znajduje się z lewej strony broni nad chwytem pistoletowym. Zastosowano lufę szybkowymienną, do lufy przymocowany jest dwójnóg, rozwiązanie takie utrudnia wymianę lufy. Co ciekawe rozgrzaną lufę wymieć można jedynie przy użyciu specjalnej rękawicy. Dwójnóg jest składany o regulowanej wysokości. Broń posiada chwyt pistoletowy, transportowy, kolbę stałą oraz osłonę lufy. Kolba wyposażona jest w oporę naramienną. Zastosowano celownik ramkowy z nastawami od 300 do 1100m. M60 może być zamontowany na podstawie trójnożnej M122 lub podstawie słupkowej M142. Karabin maszynowy M60 występuje w wersji pokładowej oznaczonej jako M60D, broń w odróżnieniu od podstawowej wersji nie posiada kolby oraz chwytu pistoletowego. M60D posiada tylec z dwoma chwytami, zamiast celownika ramkowego zastosowano celownik rekursowy. Na podstawie standardowej wersji skonstruowano również pokładowy karabin maszynowy M60C z elektrospustem oraz czołgowy karabin maszynowy M60E2. Karabiny maszynowe M60D i M60C zazwyczaj stanowiły uzbrojenie amerykańskich śmigłowców, M60D stosowany był również w czołgach jako uzbrojenie pomocnicze. Zmodernizowane wersje karabinu M60 oznaczone jako M60E3 i M60E4 posiadają przedni chwyt pistoletowy, dwójnóg przymocowany do rury gazowej oraz skrzydełko bezpiecznika znajdujące się po obu stronach broni. Zarówno M60E3 jak i M60E4 nie zostały wyprodukowane w dużych ilościach, ponieważ w armii amerykańskiej następcą karabinu maszynowego M60 został belgijski uniwersalny karabin maszynowy FN MAG 58 przyjęty do uzbrojenia pod oznaczeniem M240. Uniwersalny karabin maszynowy M60 okazał się średnio udaną konstrukcją. Broń podobnie jak inne ukm-y posiada stosunkowo dużą szybkostrzelność praktyczną, jednak krytykowana jest za zbyt dużą masę, niską niezawodność oraz skomplikowaną konstrukcję.